28- زینت اخلاق

امام على علیه السلام:

اَلسَّخاءُ یُکسِبُ المَحَبَّةَ وَیُزَیِّنُ الخلاقَ؛

سخاوت، محبّت آور و زینت اخلاق است.

(غررالحکم، ج2، ص10، ح1600)

29- شریف ترین اخلاق

امام على علیه السلام:

أَشرَفُ الخَلائِقِ التَّواضُعُ وَالحِلمُ وَلینُ الجانِبِ؛

شریف ترین اخلاق، تواضع، بردبارى و نرم خویى است.

(غررالحکم، ج2، ص442، ح3223)

30- خوش اخلاق همنشین پیامبر

پیامبر صلى الله علیه و آله:

اَقرَبُکُم غَدا مِنّى فِى المَوقِفِ اَصدَقُکُم لِلحَدیثِ وَاَدَّاکُم لِلاَمانَةِ وَاوفاکُم بِالعَهدِ وَاَحسَنُکُم خُلقا وَاَقرَبُکُم مِن النّاسِ؛

نزدیک ترین شما به من در قیامت، راستگوترین، امانتدارترین، وفادارترین به عهد، خوش اخلاق ترین و نزدیک ترین شما به مردم است.

(بحارالأنوار، ج75، ص94، ح12)

31- بداخلاقی منفور درگاه الهی

پیامبر صلى الله علیه و آله:

اَنـَا اَدیبُ اللّه  وَ عَلىٌّ اَدیبى ، اَمَرَنى رَبّى بِالسَّخاءِ وَ الْبِرِّ وَ نَهانى عَنِ الْبُخْلِ وَ الْجَفاءِ وَ ما شَىءٌ اَبْغَضُ اِلَى اللّه  عَزَّوَجَلَّ مِنَ الْبُخْلِ وَ سوءِ الْخُلُقِ، وَ اِنَّهُ لیُفْسِدُ العَمَلَ کَما یُفْسِدُ الخَلُّ الْعَسَلَ؛

من ادب آموخته خدا هستم و على، ادب آموخته من است. پروردگارم مرا به سخاوت و نیکى کردن فرمان داد و از بخل و سختگیرى بازَم داشت . در نزد خداوند عزّوجلّ چیزى منفورتر از بخل و بد اخلاقى نیست. بد اخلاقى ، عمل را ضایع مى کند ، آن سان که سرکه عسل را.

(مکارم الاخلاق، ص 17)

32- اثر نماز شب در اخلاق

امام صادق علیه السلام:

صَلاةُ اللَّیْلِ تُحَسِّنُ الْوَجْهَ وَ تُحَسِّنُ الْخُلْقَ وَ تُطَیِّبُ الرِّیحَ وَ تَدُرُّ الرِّزْقَ وَ تَقْضِى الدَّیْنَ وَ تَذْهَبُ بِالْهَمِّ وَ تَجْلُو الْبَصَرَ؛

نماز شب، انسان را خوش سیما، خوش اخلاق و خوشبو مى کند و روزى را زیاد و قرض را ادا مى نماید و غم و اندوه را از بین مى برد و چشم را نورانى مى کند.

(ثواب الأعمال، ص 42)

33- اخلاق خوش صاحب دل مردم

پیامبر صلى الله علیه و آله:

اِنَّکم لَن تَسعَوا الناس بِاَموالِکم فَسَعَوهُم بِاَخلاقِکم؛

با دارایی خود نمی توانید دل مردم را به دست بیاورید پس دلشان را با اخلاق (نیک) به دست آورید .

(نثرالدر،ج1، ص123)

34- ثواب لبخند

امام رضا علیه السلام:

مَن تَبَسَّمَ فى وَجهِ أخیهِ المُؤمِنِ کَتَبَ اللَّهُ لَهُ حَسَنَةً؛

هر که به روى برادر مؤمنش لبخند بزند، خداوند برایش ثوابى خواهد نوشت.

(دوستى در قرآن و حدیث، ص 216 ،ح 535)

35- بهترین هدیه به مومن از جانب خدا

پیامبر صلى الله علیه و آله:

خَیْرُ ما اُعْطىَ الرَّجُلُ الْمُؤْمِنُ خُلْقٌ حَسَنٌ وَ شَرُّ ما اُعْطِىَ الرَّجُلُ قَلْبُ سوءٍ فى صورَةٍ حَسَنَةٍ؛

بهترین چیزى که به مؤمن داده شده خوش اخلاقى و بدترین چیزى که به انسان داده شده دلى بد در چهره اى زیباست.

(کنزالعمّال، ح 5170)

36- اخلاق نیکو هدف پیامبران

پیامبر صلى الله علیه و آله:

وَ ما یَمْنَعُکَ أنْ تُحِبَّ أنْ تَعیشَ حَمیدا وَ تَموتَ سَعیدا و اِنّما بُعِثْتُ عَلى تَمامِ مَحاسِنَ الأخْلاقِ؛

چه چیزى مانع توست که زندگى پسندیده و مرگ با سعادت را داشته باشى، چرا که من براى کامل نمودن اخلاق زیبا مبعوث شده ام.

(مجمع الزوائد، ج 8 ، ص 23)

37- محبوبترین نزد رسول الله

پیامبر صلى الله علیه و آله:

اَحَبُّکُمْ اِلَى اللّه اَحْسَنُکُمْ اَخْلاقا؛

 محبوب ترین شما در نزد خدا، خوش اخلاق ترین شماست.

(مجمع البیان، ج 10، ص 87)

38- کمند دوستی

امام على علیه السلام:

البَشاشَةُ حِبالَةُ المَوَدَّةِ؛

خوشرویى، کمند دوستى است.

(میزان الحکمة، ح 1841)

39- فضایل اخلاقی سهل و ممتنع

 امام على علیه السلام:

ما اَصْعَبَ اِکْتِسابَ الْفَضائِلِ وَ اَیْسَرَ اِتْلافَها؛

فضائل اخلاقى و صفات پسندیده چه به سختى به دست مى آیند و چه آسان از دست مى روند.

(شرح نهج البلاغه، ابن ابى الحدید، ج20، ص 259، ح38)

40- بالاترین خرد

امام حسن مجتبی علیه السلام:

رَأسُ العَقلِ مُعاشَرَةُ النّاسِ بِالجَمیلِ؛

خوشرفتارى با مردم، رأس خرد است.

  (میزان الحکمة، ح 13703)

41- بالاترین درجه دانایی

امام على علیه السلام:

 رَأْسُ الْعِلْمِ التَّمْییزُ بَیْنَ الاْخْلاقِ وَ اِظْهارُ مَحْمودِها وَ قَمْعُ مَذْمومِها؛

بالاترین درجه دانایى، تشخیص اخلاق از یکدیگر و آشکار کردن اخلاق پسندیده و سرکوب اخلاق ناپسند است.

(غررالحکم، ح 5267)

42- خوش اخلاق دوست مردمان خوب

امام صادق علیه السلام:

مَنْ اَحْسَنَ خُلْقَهُ اَحَبَّهُ الاَخْیارُ وَ جانَبَهُ الفُجّارُ؛

انسان خوش اخلاق، از دوستى مردمان خوب برخوردار است و از تعرّض آدم‏هاى نابکار در امان است .

(مستدرک الوسائل، ج 8 ، ص 449)

43- اخلاق خوش برای زندگی درست

پیامبر صلى الله علیه و آله:

ثَلاثٌ مَنْ لَمْ تَکُنْ فیهِ فَلَیْسَ مِنّى وَ لا مِنَ اللّه‏ِ عَزَّوَجَلَّ. قیلَ: یا رَسولَ اللّه‏ِ، وَ ما هُنَّ؟ قالَ: حِلْمٌ یَرُدُّ بِهِ جَهْلَ الْجاهِلِ وَ حُسْنُ خُلْقٍ یَعیشُ بِهِ فِى النّاسِ وَ وَرَعٌ یَحْجُزُهُ عَنْ مَعاصِى اللّه‏ِ عَزَّوَجَلَّ؛

سه چیز است که هر کس نداشته باشد نه از من است و نه از خداى عزّوجلّ. عرض شد: اى رسول خدا! آنها کدامند؟ فرمودند: بردبارى که به وسیله آن جهالت نادان را دفع کند، اخلاق خوش که با آن در میان مردم زندگى کند و پارسایى که او را از نافرمانى خدا باز دارد.

(خصال، ص 145، ح 172)

44- زیباترین اخلاق

امام على علیه السلام:

تَحَرِّى الصِّدْقِ وَ تَجَنُّبُ الْکَذِبِ اَجْمَلُ شیمَةٍ وَ اَفْضَلُ اَدَبٍ؛

راستگو بودن و پرهیز نمودن از دروغ، زیباترین اخلاق و بهترین ادب است.

(کافى، ج 8 ، ص 150، ح 132)

45- کمال ادب در خوش اخلاقی

امام صادق علیه السلام:

کَمالُ الاَدَبِ وَالْمُروءَةِ سَبْعُ خِصالٍ: اَلْعَقلُ وَ الْحِلْمُ وَ الصَّبْرُ وَ الرِّفْقُ وَ الصَّمْتُ وَ حُسْنُ الْخُلْقِ وَ الْمُداراةُ؛

کمال ادب و مروت در هفت چیز است: عقل، بردبارى، صبر، ملایمت، سکوت، خوش اخلاقى و مدارا.

(بحار الأنوار ، ج 84 ، ص 325، ح 14)

46- سعادت در خوش اخلاقی

پیامبر صلى الله علیه و آله:

مِن سَعادَةِ ابْنِ آدَمَ حُسنُ الْخُلقِ وَ مِن شَقاوَةِ ابْنِ آدَمَ سُوءُ الْخُلقِ؛

از خوشبختى انسان خوش اخلاقى و از بدبختى انسان بد اخلاقى است.

(کنز العمّال، ح 5243)

47- توبه بداخلاق

پیامبر صلى الله علیه و آله:

اَبَى اللّه‏ُ لِصاحِبِ الْخُلْقِ السَّیِّى‏ءِ بِالتَّوبَةِ. فَقیلَ: یا رَسول اللّه‏ِ، وَ کَیْفَ ذلِکَ؟ قالَ: لاِنـَّهُ اِذا تابَ مِنْ ذَنـْبٍ وَقَعَ فى اَعْظَمَ مِنَ الذَّنـْبِ الّذى تابَ مِنْهُ؛

خداوند از آدم بد اخلاق توبه نمى‏پذیرد. عرض شد: اى رسول خدا، چرا؟ فرمودند: چون هرگاه از گناهى توبه کند در ورطه گناهى بدتر از آن که توبه کرده است مى‏افتد.

(بحارالأنوار، ج 73، ص 299، ح 12)

48- روزی در اخلاق

امام على علیه السلام:

فى سَعَةِ الاَخْلاقِ کُنوزُ الاَرْزاقِ؛

گنج‏هاى روزى در وسعت اخلاق نهفته است.

(کافى، ج 8 ، ص 23)

49- تنگی در روزی با بداخلاقی

امام على علیه السلام:

مَنْ ساءَ خُلْقُهُ ضاقَ رِزْقُهُ؛

هر کس بد اخلاق باشد، روزى‏اش تنگ مى‏شود.

(غررالحکم، ح 8023)

50- زندگی گوارا با اخلاق خوش

امام صادق علیه السلام:

لا عَیْشَ اَهْنَأُ مِنْ حُسْنِ الْخُلُقِ؛

 هیچ زندگى گواراتر از اخلاق و رفتار پسندیده نیست.

(علل الشرایع، ج 2، ص 559)

51- بداخلاق بسیار خطاکار

امام على علیه السلام:

اَلسَّیِّئُ الْخُلُقِ کَثیرُ الطَّیْشِ مُنَغَّصُ الْعَیْشِ؛

آدم بد اخلاق بسیار خطا مى‏کند و زندگى‏اش تلخ مى‏شود.

(غررالحکم، ح 1604)

52- عزت در اخلاق

امام على علیه السلام:

رُبَّ عَزیزٍ اَذَ لَّهُ خُلْقُهُ وَ ذَلیلٍ اَعَزَّهُ خُلْقُهُ؛

چه بسا عزیزى که اخلاق بدش او را ذلیل و چه بسا ذلیلى که اخلاق خوبش او را عزیز کرد.

(بحارالأنوار، ج 71، ص 396، ح 79)

53- عدم تحمل بداخلاقی توسط دوست

امام صادق علیه السلام:

قالَ لُقْمانُ لاِبْنِهِ: یا بُنَىَّ ایّاکَ وَ الضَّجَرَ وَ سوءَ الْخُلْقِ وَ قِلَّةَ الصَّبْرِ فَلا یَسْتَقیمُ عَلى هذِهِ الْخِصالِ صاحِبٌ وَ اَ لْزِمْ نَفْسَکَ التُّؤَدَةَ فى اُمورِکَ وَ صَبِّرْ عَلى مَؤوناتِ الاِخْوانِ نَفْسَکَ وَ حَسِّنْ مَعَ جَمیعِ النّاسِ خُلْقَکَ؛

 لقمان به فرزندش فرمود: فرزندم! از بى‏حوصلگى و بد اخلاقى و بى‏تابى دورى کن که هیچ دوستى تحمل این خصلت‏ها را ندارد. در کارهایت آرام و بردبار، در تحمّل زحمات برادران صبور و با همه مردم خوش اخلاق باش.

(قصص الأنبیاء، ص 198، ح 245)

  (قصص الأنبیاء، ص 198، ح 245)

54- حساب آسان در اخلاق خوب

امام على علیه السلام:

حَسِّنْ خُلْقَکَ یُخَفِّفِ اللّه‏ُ حِسابَکَ؛

اخلاقت را خوب کن تا خداوند حسابت را آسان گرداند.

(امالى صدوق، ص 278)

55- اخلاق و گفتار نرم

امام على علیه السلام:

اِذا حَسُنَ الْخُلْقُ لَطُفَ النُّطْقُ؛

با اخلاق نیکو، گفتار نرم مى‏شود.

(غررالحکم، ح 4052)

56- خوش اخلاقی در چیست؟

امام على علیه السلام:

حُسْنُ الْخُلْقِ فى ثَلاثٍ: اِجْتِنابُ الْمَحارِمِ وَ طَـلَبُ الْحَلالِ وَ التَّـوَسُّعُ عَلَى الْعِیالِ؛

خوش اخلاقى در سه چیز است: دورى کردن از حرام، طلب حلال و فراهم آوردن آسایش و رفاه براى خانواده.

(بحارالأنوار، ج 71، ص 394، ح 63)

57- تفسیر خوش اخلاقی

پیامبر صلى الله علیه و آله:

اِنَّما تَفْسیرُ حُسْنِ الْخُلْقِ: ما اَصابَ الدُّنْیا یَرْضى وَ اِنْ لَمْ یُصِبْهُ لَمْ یَسْخَطْ؛

تفسیر خوش اخلاقى این است که اگر دنیا به انسان رو کرد، راضى و خشنود باشد و اگر رو نکرد خشمگین و ناراحت نشود.

(کنزالعمّال، ح 5229)

58- اخلاق خوب در ترازوی عمل

پیامبر صلى الله علیه و آله:

اَوَّلُ ما یوضَعُ فى میزانِ الْعَبْدِ یَوْمَ الْقیامَةِ حُسْنُ خُلْقِهِ؛

نخستین چیزى که روز قیامت در ترازوى اعمال بنده گذاشته مى‏شود، اخلاق خوب اوست.

(قرب الإسناد، ص 46، ح 149)

59- تاثیر بداخلاقی در خانواده

امام على علیه السلام:

مَنْ ساءَ خُلْقُهُ مَلَّهُ اَهْلُهُ؛

هر کس بد اخلاق باشد، خانواده ‏اش از او دلتنگ و خسته مى‏شوند.

(تحف العقول، ص 214)

60- بدست آوردن دل مردم

پیامبر صلى الله علیه و آله:

إنَّکُم لَن تَسَعوا النّاسَ بِأموالِکُم فَسَعوهُم بِأخلاقِکُم؛

شما با دارایی خود نمی توانید دل همه مردم را بدست آورید پس دلشان را با اخلاقتان به دست آورید.

(بحارالانوار ج68 ص383)

61- به فکر آخرت بودن

امام على(سلام الله علیه):

مَن أصلَحَ أمرَ آخِرَتِهِ أصلَحَ اللَّهُ أمرَ دُنیاهُ؛

کسى که کار آخرتش را سامان دهد، خداوند کار دنیایش را سامان می ‏دهد.

(نهج‏ البلاغه، حکمت 89 )

62- کدام کار ،خیر است؟

امام على(سلام الله علیه):

لا خَیرَ فی لَذَّةٍ تُعقِبُ نَدَماً.

در لذّتى که پشیمانى به دنبال دارد، خیرى نیست.